Ở điều kiện sinh lý ổn định, tiền liệt tuyến là một cơ quan được hình thành đặc thù chỉ có ở nam giới từ tuần lễ thứ 12 của thai nhi và phát triển đến khi trẻ được sinh ra. Vào lứa tuổi dậy thì, tiền liệt tuyến |tiếp tục tăng trưởng trở lại và hoạt động như 1 tuyến sinh dục phụ và với trọng lượng khoảng 20g. Tiền liệt tuyến cùng mang mào tinh hoàn, túi tinh, bóng tinh tiết nên huyết tương - tinh lực để nuôi dưỡng và tao môi trường chuyển di của tinh trùng. Cho tới tuổi trong khoảng 45 trở đi thì tiền liệt tuyến dừng tăng trưởng và mang hướng tăng sản theo dạng bệnh lý phì đại tiền liệt tuyến còn gọi là bướu lành tiền liệt tuyến.
Về nhận ra bệnh, hiện tại có nhiều biện pháp, trong đó siêu âm, là phương pháp được áp dụng rộng rãi ở nước ta. Siêu âm tiền liệt tuyến là kỹ thuật dùng sóng âm thanh có tần số cao đưa vào trong cơ thể rồi ghi nhận và phân tích sóng dội ngược về để tạo nên hình ảnh ở màng hình máy siêu âm, là một phương tiện khám an toàn, nhanh chóng, đơn giản, là thủ thuật không xâm lấn vào tiền liệt tuyến, không đau, rẻ tiền, không gây độc hại. Nếu siêu âm qua đường bên ngoài da vùng bụng, người bệnh chỉ cần nhịn đi tiểu để cho bàng quang căng to đẩy tiền liệt tuyến lên sẽ hình ảnh rõ và kết quả sẽ chính xác hơn và sẽ khó thấy khi trong bàng quang ít nước tiểu, hoặc có thể siêu âm đầu dò qua ngả trực tràng. Siêu âm không các đánh giá về mặt hình thể mà còn giúp đánh giá được khối lượng của tiền liệt tuyến, kích thước, tính chất như: của khối u đồng nhất hay không đồng nhất, đo được lượng nước tiểu tồn lưu trong bàng quang. nhưng, siêu âm chỉ là cảm nhận có tính chất chủ quan của bác sĩ siêu âm, ra kết quả còn phụ thuốc vào chất lượng của máy và kinh nghiệm của bác sĩ.
Do đó, cần phối hợp thăm khám tiền liệt tuyến qua đường hậu môn- trực tràng, khi cần thiết có thể áp dụng một vài kỹ thuật khác như: chụp cắt lớp hay chụp cộng hưởng từ, để phân biệt với ung thư cần làm xét nghiệm kháng nguyên đặc trưng tiền liệt tuyến, gọi là PSA. Đây là chẩn đoán ban đầu phổ biến nhất đối với ung thư tiền liệt tuyến. Mức PSA càng cao, bệnh ung thư càng nhiều khả năng hiện hữu, mặc dù những yếu tố khác cũng có thể gây ra mức PSA cao. Nếu mức PSA thấp hơn 20ng/mL, có yếu tố là ung thư chưa lây lan sang các vị trí xa hơn. Mức PSA hơn 40ng/mL là chỉ số khẳng định rằng ung thư đã lan đến những bộ phận khác của cơ thể.
Tóm lại, u xơ tiền liệt tuyến không phải là bệnh lý ác tính, mà là sự phì đại lành tính của tiền liệt tuyến xảy nên ở nam giới lớn tuổi, do đó còn gọi là phì đại tiền liệt tuyến lành tính. Bệnh bắt đầu vào độ tuổi trung niên, tiến triển từ từ và thường chỉ gây nên triệu chứng sau tuổi 50. Đây là bệnh chiếm tỉ lệ cao trong xã hội, theo thống kê ở nước ta có tới 45 - 70% số nam giới trong độ tuổi từ 50 - 75 mắc căn bệnh này, tuổi càng cao thì tỉ lệ mắc bệnh càng lớn. Ở Hoa Kỳ, hơn một nửa đàn ông độ tuổi từ 60 - 70 và khoảng 90% ở độ tuổi từ 70 - 90 đều có triệu chứng của u xơ tiền liệt tuyến. Đo đó, cho ra nam giới lớn tuổi được bác sĩ xét nghiệm là bướu lành tiền liệt tuyến chớ nên quá lo lắng và được xem đây là tiến trình phát triển bình thường, trong khi chờ đợi các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu và lý giải một cách sáng tỏ hơn.
